Prawo ochronne na znak towarowy

Na czym polega prawo ochronne na znak towarowy?
Jak uzyskać maksimum praw do logo i chronić je jako znak towarowy? 

Na co zwrócić uwagę i na czym skoncentrować działania, jeszcze zanim powstanie nasz logotyp?

W naszej praktyce często pojawiają się następujące pytania:

• Czy każde logo, znak towarowy jest utworem?
• Dlaczego zapłata faktury za wykonanie logo nie jest wystarczająca do nabycia wszelkich praw do logo?
• Czy prócz zlecenia wykonania logo muszę zawrzeć jeszcze dodatkowe umowy?
• Czy mogę zastrzec logo jako znak towarowy? Czy grafik może się sprzeciwić tej decyzji?
• Czy można unieważnić mój zarejestrowany znak towarowy (logo) na podstawie praw autorskich?
• Czy i po co przedsiębiorcy prawa autorskie majątkowe do własnego logo?

Zagadnienie, które intryguje i zajmuje nie tylko nas, ale także Sądy oraz konkretnych przedsiębiorców pochodzi ze zbiegu dwóch różnych regulacji prawnych:

• regulacji dot. znaków towarowych , w tym polskiej ustawy prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. z późniejszymi zmianami [Prawo własności przemysłowej, Dz.U. 2001 Nr 49, poz. 508, Dz.U. z 2020 r. poz. 286] – zwana dalej pwp,
• regulacji dot. praw autorskich, w tym polskiej ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. [ Dz.U. 1994 Nr 24, poz. 83, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1231] – zwana dalej pr. aut.

Prawo ochronne na znak towarowy – podstawowe definicje

Logo (zamiennie używane z logotyp) – PWN – Słownik Języka Polskiego definiuje jako „graficzny symbol przedsiębiorstwa, organizacji, serii wydawniczej itp.” Logo jest z reguły grafiką lub kompozycją grafiki ze słowem lub słowami”

Znak towarowy – ustawa pwp w art. 120 podaje następującą definicję:

1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.

Utwór to pojęcie z ustawy o prawie autorskim, i jest nim każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

2) plastyczne;

3) fotograficzne;

4) lutnicze;

5) wzornictwa przemysłowego;

6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

7) muzyczne i słowno-muzyczne;

8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

9) audiowizualne (w tym filmowe).

Jaka relacja łączy – znak towarowy / logo / utwór?
Jaką przyjąć strategię?

Nie każdy znak towarowy jest logotypem, bowiem mamy różne typy znaków towarowych np. słowne, przestrzenne, zapachowe. Nie każdy znak towarowy to utwór prawa autorskiego– przykładowo znak słowny z reguły utworem nie będzie. Co prawda, Sąd Najwyższy w wyroku z 22.6.2010 r.sygn. akt IV CSK 359/09 stwierdził, iż „Krótka jednostka słowna, pełniąca rolę znaku towarowego, może być utworem w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli wykazuje autonomiczną wartość twórczą”. Orzecznictwo jednak najczęściej uznaje, iż znaki słowne pozbawione są wymaganej prawem autorskim cechy twórczości, a w efekcie ochrony na gruncie praw autorskich im odmawia. Tak przykładowo wyrok ¹ w sprawie dot. fragmentu z dialogu z filmu Seksmisja „Ciemność widzę. Oj. Widzę ciemność”.

Prawo ochronne na znak towarowy – najczęstsze rozwiązania

Najczęściej jednak nasz znak to logo, a zatem połączenie słowa / słów z grafiką. Znak towarowy to z punktu widzenia marketingu niezmiernie istotna forma komunikacji z klientem. Logotyp to nie tylko ważny, ale w zasadzie podstawowy instrument sprzedaży. Dlatego dla przedsiębiorców, którzy nie zadbają o pełne uregulowanie swoich praw do logo / znaku towarowego skala problemu może być znacząca.

Zaprojektowane logo może być nie tylko chronione jako znak towarowy, ale również bardzo często jest chronione jako utwór prawa autorskiego.

Więcej na ten temat:

Prawo ochronne na znak towarowy, a prawo autorskie, cz. II
Prawo ochronne na znak towarowy, a prawo autorskie, cz. III

Potrzebujesz porady prawnej?

Napisz: kancelaria@poraj.com
Zadzwoń: 61 843 21 00
Umów się na spotkanie: KALENDARZ

Autor: Anna Cybulka, rzecznik patentowy | acybulka@poraj.com

Przypisy:
1 Tak m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 marca 2004 r. I ACa 35/04 w sprawie dot. fragmentu z dialogu z filmu Seksmisja „„Ciemność widzę. Oj. Widzę ciemność”. W ocenie Sądu Apelacyjnego – fragment tekstu powoda jest myślą, ideą przewodnią filmu. Efekt twórczości (scenariusz i wyreżyserowana wypowiedź aktora) zredukowany do krótkiej figury retorycznej jest bowiem na tyle ogólny, że posiada wartość idei. Jako taki, o walorze abstrakcyjnym i ogólnym nie stanowi przedmiotu prawa autorskiego, gdyż traci cechę oryginalności. Oceny tej nie zmienia fakt artystycznej wypowiedzi tekstu. Taka figura słowna wykorzystywana być może w różnych od pierwowzoru znaczeniach oraz dla osiągnięcia innego rezultatu wypowiedzi (otwarcie – zamknięcie wypowiedzi) i to niezależnie od sposobu jej animacji.