Spójrz na najbogatszych ludzi sto lat temu; wszyscy zarabiali na wydobywaniu zasobów naturalnych lub przemieszczaniu ich.
Wszyscy najbogatsi dziś ludzie zarabiają pieniądze na własności intelektualnej.
Paul Getty, Twórca Getty Images
Rozpoczęcie działalności gospodarczej jest wymagającym zadaniem. Przedsiębiorca potrzebuje pasji, uporu i determinacji, by odnieść sukces. Wiele start-upów nie zdaje sobie sprawy ze swoich potencjalnych aktywów własności intelektualnej i w konsekwencji nie docenia ich znaczenia.
Istnieje szereg powtarzanych błędów, które utrudniają im proces pozyskania kapitału służący do uruchomienia, czy rozwoju firmy.
Oto pięć największych błędów IP (Intellectual Property, własność intelektualna), które popełniają start-upy, a których nie powinno się ignorować.
1. błąd:
NIEZROZUMIENIE PRAW IP
Własność intelektualna to niematerialna własność wynikająca z procesu intelektualnego, zwłaszcza twórczego. Różne aspekty własności intelektualnej są chronione różnymi prawami, w tym prawami dotyczącymi patentów i wzorów użytkowych, znaków towarowych, praw autorskich, oraz rejestracji wzorów przemysłowych.
Świadomość własności intelektualnej bywa zaskakująco niska wśród właścicieli i menedżerów firm stawiających pierwsze kroki w biznesie. Młode firmy często opracowują rozmaite plany biznesowe w celu pozyskania kapitału, plany marketingowe czy rekrutacyjne. Niezrozumiałe jest więc, dlaczego nie tworzą również koncepcji dotyczących jednych z najbardziej wartościowych aktywów ich firmy, czyli własności intelektualnej.
Zidentyfikowanie i ochrona aktywów własności intelektualnej od samego początku to tworzenie podstaw przyszłego sukcesu firmy. Owszem, są z tym związane koszty, jednak są one mniejsze w porównaniu z kosztami i czasem, które przeznaczyć będzie trzeba na ewentualne spory, wynikające z niedopilnowania pewnych spraw na początku istnienia firmy.
2. błąd:
NIEZROZUMIENIE WARTOŚCI IP
Choć dla firmy rozpoczynającej działalność myślenie o sprzedaży wszystkich materialnych aktywów firmy nie jest pytaniem, które zadaje sobie na początku działalności, jej założyciel doskonale wie, jakie środki przeznaczył na przykład na zakup maszyn. Ile warte będą za parę lat też można oszacować i podać przybliżoną kwotę.
Warto wyobrazić sobie plany sprzedaży firmy komuś, kto będzie kontynuował działalność. Taka transakcja obejmowałaby więc oprócz dóbr materialnych, sprzedaż wszystkich wartości niematerialnych. Tu znalazłyby się: znaki towarowe, posiadane patenty, indywidualne oprogramowanie, listy klientów, wypracowane latami know-how.
O jakiej kwocie myślimy teraz? Różnica między tymi dwiema sumami to wartość własności intelektualnej.
Istnieją badania sugerujące, że większość wartości nowoczesnego przedsiębiorstwa w gospodarce opartej na wiedzy pochodzi w rzeczywistości z wartości niematerialnych, a więc wcale nie nieruchomości czy maszyn.
Jak więc podejmować decyzje bez pełnego zrozumienia prawdziwej wartości aktywów niematerialnych firmy? Jak bezpiecznie rozwijać i chronić posiadaną własność intelektualną?
3. błąd:
PRZEKONANIE, ŻE OCHRONA IP JEST TYLKO DLA DUŻYCH
Jednym z powszechnych nieporozumień jest przekonanie, że ochrona własności intelektualnej jest przedmiotem troski dużych firm, a małe, w szczególności Startupy, nie mają wiele do ochrony. Ewentualnie, jeśli posiadają „jakąś” własność intelektualną, jej ochrona to zbyt duży wydatek, a na egzekwowanie własnych praw względem naruszycieli brak jest czasu.
Należy jednak pamiętać o kilku rzeczach.
Po pierwsze, prawie każdy przedsiębiorca, nawet od niezbyt dawna działajacy na rynku, ma wartościowe IP.
Na przykład każda firma poświęca czas i pieniądze na budowanie swojej dobrej opinii, która kojarzy się z jej marką, generując nowe i powtarzalne transakcje. Co stałoby się z tymi dochodami, gdyby konkurencyjna firma otworzyła jedną ulicę dalej działalność o prawie identycznej nazwie? Czy stali lub nowi klienci omyłkowo poszliby do tej firmy? Czy rozsądny przedsiębiorca zgodzi się na taką sytuację?
Po drugie, zarejestrowany znak towarowy to cenny atut każdego przedsiębiorcy. Kosztuje mniej niż laptop, a ochrona trwa 10 lat i oczywiście może być regularnie przedłużana.
Po trzecie, ochrona własności intelektualnej jest jak posiadanie tarczy ochronnej. Konkurenci obserwując działania danego start-upu widzą, że ma on zarejestrowaną własność intelektualną i dwa razy zastanowią się nad jej naruszeniem.
4. błąd:
KORZYSTANIE Z NIEWŁAŚCIWYCH UMÓW
Ten problem dotyka większości start-upów z różnych powodów. Niezależnie od tego czy z powodu używania gotowych darmowych „formularzy” z Internetu, czy niezbyt świadomego podejścia do prawa własności intelektualnej. Pewne jest, że brak odpowiednich zapisów w umowach, może powodować nieodwracalne konsekwencje.
Na przykład, często przedsiębiorcy są przekonani, że jeśli zapłacą wykonawcy za opracowanie oprogramowania czy projektu graficznego dla ich firmy, będzie to równoznaczne z nabyciem praw autorskich do nich. Tak się jednak nie stanie, jeśli w podpisanej umowie, nie ma odpowiednich zapisów.
Dla start-upów technologicznych istotne będą jeszcze inne zapisy w umowach. Bardzo często młodzi właściciele firm nie przywiązują wagi do tego jak umowa definiuje zapisy o poufności, warunki licencji, lub jaki jest czas jej obowiązywania.
Umowa powinna za każdym razem odpowiadać rzeczywistym potrzebom każdego przedsiębiorcy.
5. błąd:
UTRATA IP PRZEZ UJAWNIENIE
Niektóre formy ochrony własności intelektualnej można „utracić” podczas niepozornej przyjacielskiej rozmowy, przedwczesnego posta lub zdjęcia w mediach społecznościowych. Jeśli istotna informacja zostanie ujawniona niewłaściwej osobie lub w niewłaściwych okolicznościach, prawo do uzyskania patentu czy rejestracji wzoru może zostać utracone.
Konsekwencje niewiedzy
Ochrona własności intelektualnej firmy wchodzącej na rynek to nie tylko zabezpieczenie przed naruszeniami. Warto pamiętać, że własność intelektualna może być przedmiotem zbycia, licencji czy aportu. Daje również możliwość łatwiejszego nawiązania współpracy z innymi firmami czy negocjacji biznesowych
Zrozumienie znaczenia i potencjału jaki daje ochrona własności intelektualnej, zidentyfikowanie indywidualnych potrzeb, zaplanowanie działań i ich realizacja to ważna umiejętność i strategiczne zadanie dla każdego Start-upu.
Rejestracja znaków towarowych i prawa ochronne do wzorów przemysłowych lub użytkowych oraz patenty, a także dobre umowy są równie ważne jak badania lub wprowadzanie produktu na rynek.
I nie ma tu wyjątków.
Źródła:
https://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2018/04/article_0007.html
https://hub.business.vic.gov.au/legal/seven-ip-mistakes-businesses-make/
