Znaki towarowe w pytaniach i odpowiedziach

Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.

Znakiem towarowym może być wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk lub zapach.

Znak towarowy to symbol, dzięki któremu klienci wybiorą na rynku konkretny produkt, dlatego logo powinno być charakterystyczne i jedyne.

Na wygląd logo z pewnością ma wpływ branża, w którą wpisuje się produkt czy usługa oferowana przez firmę.

Aby mógł zostać skutecznie zarejestrowany, znak towarowy musi posiadać cechy charakterystyczne i zgodne z prawem:

 

• Charakter odróżniający: zdolność znaku do rozróżnienia produktów lub usług, dla których wymagana jest rejestracja. Znaku nie można mylić z innymi, wcześniej istniejącymi znakami, stosowanymi do odróżniania produktów lub usług, identycznych lub podobnych do tych, dla których złożono wniosek o rejestrację.
• Zgodność z prawem: znaki, które są sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym i moralnością, a także znaki, które mogłyby służyć do oszustwa, a w każdym razie te, których użycie stanowiłoby naruszenie innych wyłącznych praw osób trzecich, nie mogą stanowić przedmiotu rejestracji jako znaki towarowe.

 

(informacja ze strony www.uprp.pl)

Pełny katalog przyczyn bezwzględnej odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy wskazuje ustawa Prawo własności przemysłowej w art. 129, zgodnie z którym nie udziela się praw ochronnych na oznaczenie, które:

1) nie może być znakiem towarowym;

2) nie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostało zgłoszone;

3) składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania, w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności;

4) składa się wyłącznie z elementów, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;

5) stanowi kształt towaru, który jest uwarunkowany wyłącznie jego naturą, jest niezbędny do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru;

6) zostało zgłoszone w złej wierze;

7) jest sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;

8) zawiera element będący symbolem, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, którego używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową;

9) zawiera symbol Rzeczypospolitej Polskiej (godło, barwy lub hymn), znak sił zbrojnych, organizacji paramilitarnej lub sił porządkowych, reprodukcję polskiego orderu, odznaczenia lub odznaki honorowej, odznaki lub oznaki wojskowej bądź innego oficjalnego lub powszechnie używanego odznaczenia i odznaki, w szczególności administracji rządowej lub samorządu terytorialnego albo organizacji społecznej działającej w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tej organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część, jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa albo organu samorządu terytorialnego, albo zgodą organizacji, na używanie oznaczenia w obrocie;

10) zawiera symbol (herb, flagę, godło) obcego państwa, nazwę, skrót nazwy, bądź symbol (herb, flagę, godło) organizacji międzynarodowej lub przyjęte w obcym państwie urzędowe oznaczenie, stempel kontrolny lub gwarancyjny, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takiego oznaczenia w obrocie;

11) zawiera urzędowo uznane oznaczenie przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności znak bezpieczeństwa, znak jakości lub cechę legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić odbiorców w błąd co do charakteru takiego oznaczenia, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do jego używania;

12) ze swojej istoty może wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, jakości lub pochodzenia geograficznego towaru;

13) stanowi chronioną nazwę odmiany roślin i odnosi się do odmiany roślin tego samego lub pokrewnego gatunku;

14) w odniesieniu do wyrobów alkoholowych, taki znak towarowy zawiera element geograficzny niezgodny z pochodzeniem wyrobu, gdyż Urząd Patentowy uzna go, za wprowadzający odbiorców w błąd;

15) zawierają element geograficzny prawdziwy w sensie dosłownym co do terytorium, regionu lub miejsca, z którego towar pochodzi, a który mógłby wprowadzić odbiorców w błąd, że towar pochodzi z innego, słynącego z danych wyrobów terenu. W przypadku homonimicznych oznaczeń geograficznych dla wina i piwa ochrona może być przyznana, z tym, że Urząd Patentowy RP wezwie osobę, która dokonała zgłoszenia później, do dokonania w znaku odpowiednich zmian pozwalających na odróżnienie go od znaku wcześniejszego;

16) są identyczne lub podobne do zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, nazwy pochodzenia, określenia tradycyjnego dla wina lub oznaczenia geograficznego napoju spirytusowego, których ochrona jest przewidziana na podstawie przepisów prawa i w zakresie w nich przewidzianym;

Oznaczenia określone w punktach 2, 3 oraz 4, mogą nabyć, poprzez ich intensywne używanie na rynku, tzw. wtórną zdolność odróżniającą. Dzięki nabyciu, przed datą jego zgłoszenia do Urzędu, wtórnej zdolności odróżniające, znak, który pierwotnie był jej pozbawiony, może zostać zarejestrowany. 

Katalog względnych przeszkód udzielania prawa ochronnego zawarty jest w art. 1321 pwp. Podstawę sprzeciwu wobec zgłoszenia może stanowić znak:

1) którego używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich;

2) identyczny ze znakiem towarowym, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla identycznych towarów;

3) identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem wcześniejszym;

4) identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli używanie zgłoszonego

znaku bez uzasadnionej przyczyny mogłoby przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego;

5) identyczny lub podobny do znaku towarowego, który przed datą według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego był w Rzeczypospolitej Polskiej powszechnie znany i używany jako znak towarowy przeznaczony do oznaczania towarów identycznych lub podobnych pochodzących od innej osoby, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem powszechnie znanym.

Rejestracja znaku to pewna droga /przedstawia ją grafika poniżej/. By w nią wyruszyć potrzeba decyzji i przygotowań.

Chcąc nadać tej wędrówce dobrą perspektywę dzielimy ją na etapy, a podczas każdego z nich oferujemy Państwu wsparcie i pomoc.

• Zlecenie rejestracji znaku
• Przygotowanie dokumentacji
• Złożenie dokumentacji w urzędzie patentowym
• Ewentualny sprzeciw
• Udzielenie prawa ochronnego

• Rejestracja znaku daje narzędzia prawne do ochrony marki, którą tworzysz i promujesz.
• Rejestracja znaku towarowego daje jego właścicielowi prawo do wyłącznego korzystania z niego, a tym samym możliwość zakazu używania go przez osoby trzecie w odniesieniu do tych samych lub podobnych produktów / usług, jeśli takie użycie może wprowadzić w błąd konsumentów.
• Marka jest niezwykle bezpośrednią i wyrazistą metodą komunikacji i odgrywa zasadniczą rolę w warunkowaniu wyborów konsumentów.
• Znak towarowy stanowi niematerialne prawo własności, które wpływa na wartość firmy. prawa ochronne na znaki towarowe są dziedziczne oraz zbywalne a jako aktywa biznesowe podnoszą wartość firmy i mogą być przedmiotem aportu, podstawą do uzyskania dofinansowań, przedmiotem zabezpieczenia zobowiązań

Znak towarowy może zarejestrować każda firma, stowarzyszenie, osoba, która chce inwestować w rozpoznawalność swojej marki.

 

(informacja ze strony www.uprp.pl)

Komu przysługuje prawo ochronne na znak towarowy? Czy prawo ochronne na znak towarowy może przysługiwać więcej niż jednemu uprawnionemu?

 

Prawo ochronne na znak towarowy z zasady przysługuje uprawnionemu (zgłaszającemu lub innej osobie, która nabyła od niego prawo do znaku towarowego). 

 

W zależności od rodzaju znaku i charakteru podmiotów uprawnionych możemy wyróżnić:

– indywidualny znak towarowy

– wspólne prawo ochronne

– wspólny znak towarowy 

– wspólny znak towarowy gwarancyjny.

 

Indywidualny znak towarowy przysługuje tylko jednemu uprawnionemu, zapewniając używanie znaku towarowego na wyłączność temu podmiotowi, na którego rzecz znak towarowy został zarejestrowany

 

Wspólne prawo ochronne jest udzielane na znak towarowy, przeznaczony do używania przez kilka osób, w tym przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności, co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów. Zasady używania znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określa regulamin znaku przyjęty przez tych przedsiębiorców, który należy dołączyć do podania.

Wspólny znak towarowy na gruncie aktualnych przepisów jest przeznaczony do używania przez organizację posiadającą osobowość prawną, która została powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców oraz przedsiębiorców w niej zrzeszonych. 

Każdy znak w szczególności słowa, imiona, rysunki, litery alfabetu, cyfry lub odcienie kolorów oraz kształt produktu lub opakowania mogą być przedmiotem znaku towarowego (znak trójwymiarowy) również w połączeniu ze sobą. Najczęstsze typy znaków to znaki słowne, złożone z jednego lub większej ilości słów bez charakterystyki graficznej; znaki graficzne, złożone z cyfr, logo i logotypy złożone zarówno ze słów, jak i cyfr lub napisane określoną czcionką. Przedstawienie graficzne, funkcjonalne w stosunku do definicji marki. Oprócz tradycyjnych znaków wymienionych powyżej, można też rejestrować kolory, dźwięki, zapachy i hologramy, pozycja określonego znaku może też być przedmiotem znaku towarowego, grafika w produkcie lub ruchu.

Ochrona znaku towarowego jest ważna na terenie kraju, na którym dokonano zgłoszenia, rejestracja znaku dokonana przez Urząd Patentowy RP jest skuteczna w granicach terytorium RP.

 

(informacja ze strony www.uprp.pl)

Istnieje jednakże możliwość rozszerzenia zasięgu terytorialnego znaku towarowego na inne państwa, korzystając z jednego z trzech zaprezentowanych poniżej systemów: 

 

• system krajowy – dokonanie zgłoszenia znaku w urzędzie właściwym ds. ochrony własności przemysłowej w danym państwie. W wielu krajach, podczas dokonywania takiego zgłoszenia, konieczne jest działanie za pośrednictwem pełnomocnika, z reguły będącego odpowiednikiem polskiego rzecznika patentowego;

• system regionalny – dokonanie zgłoszenia znaku we właściwym urzędzie regionalnym. Znak towarowy będzie wówczas chroniony na terytorium wszystkich państw członkowskich tego systemu. Jest to procedura właściwa dla wspólnotowych znaków towarowych. Podmiot, dokonując jednego zgłoszenia w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante, może uzyskać ochronę swojego znaku towarowego na obszarze całej Unii Europejskiej. Innymi regionalnymi urzędami są: Urząd Znaków Towarowych Beneluksu (BTO), Afrykańska Organizacja Własności Przemysłowej (ARIPO);

 

1. system międzynarodowy (tzw. „system madrycki”) – dokonanie zgłoszenia znaku w Biurze Międzynarodowym Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP. Rejestracja możliwa jest w wybranych państwach, które są stronami Porozumienia Madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków towarowych lub też Protokołu do tego Porozumienia.

Przed złożeniem wniosku o rejestrację znaku towarowego rekomendowane jest przeprowadzenie wstępnego badania w celu ustalenia, czy istnieją znaki identyczne lub podobne do znaku, który zamierzasz zarejestrować. Ta profilaktyczna działalność badawcza pozwala uniknąć przyszłych sporów dotyczących znaku towarowego, które mogłyby spowodować bardzo znaczące straty finansowe.

 

Badania są prowadzone w odniesieniu do różnych terytoriów od Polski, poprzez Unię Europejską, aż po cały świat. Badania prowadzimy w oparciu o paletę różnorodnych baz od urzędowych po prywatne.  Prowadzimy badania podmiotowe i mieszane, dopasowując zakres badań do celu i potrzeby klienta.

Oprócz standardowych badań: jak badania stanu techniki dla poszczególnych rozwiązań (wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe), zdolności ochronnej znaków towarowych (w tym porównywania wybranych znaków wcześniejszych ze zgłaszanym i szans na rejestrację) w Polsce, Unii, na świecie. Opiniujemy potencjalne naruszenia produktów czy rozwiązań na tle wcześniejszych cudzych praw.

Kancelaria PORAJ oferuje również zaawansowane badanie możliwości wystąpienia kolizji znaków towarowych na terytorium większości państw europejskich, przeszukiwanie Internetu lub publikacji w celu znalezienia potencjalnych naruszeń znaków towarowych lub wyszukiwanie dowodów używania znaków towarowych na potrzeby postępowań spornych, badania kolizji znaków towarowych z nazwami przedsiębiorstw i innymi oznaczeniami itp.

Termin „system madrycki” odnosi się do systemu  przyjętego do celów uproszczenia rejestracji marek na więcej niż jednym terytorium (międzynarodowych). Regulują ją dwa traktaty międzynarodowe, a mianowicie umowa i protokół madrycki, a także wspólne rozporządzenie wykonawcze dotyczące umowy i protokołu madryckiego. Systemem tym zarządza Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) z siedzibą w Genewie (Szwajcaria).

Czyli teoretycznie aby zarejestrować ten sam znak na terytorium innego państwa należałoby dokonywać jego zgłoszenia w odpowiednim dla każdego państwa urzędzie. Przepisy Porozumienia i Protokołu Madryckiego, których Polska jest stroną, umożliwiają rozszerzenie zgłoszenia danego znaku towarowego zgłoszonego w Urzędzie Patentowym RP poza terytorium Polski.

Wypełniając wniosek o rejestrację znaku towarowego trzeba w nim wskazać klasy towarów i usług, dla których chcemy zastrzec ten znak, ponieważ znaki towarowe są  zastrzegane tylko dla tych towarów i usług, które wskażemy we wniosku. Klasyfikacja nicejska wskazuje obszar naszej przedmiotowej wyłączności na dany znak towarowy. Na przykład słowo „Nike” – to zarejestrowany znak towarowy Nike International Ltd. dla klas 18 i 25 – mógłby być równolegle zarejestrowany w innej klasie dla zupełnie odmiennych towarów  na rzecz innego podmiotu. Czyli jeśli ktoś w Polsce chciałby produkować dżemy o nazwie Nike to może to robić (pomijając aspekt znaku renomowanego), ale jeśli chciałby wyprodukować też koszulki, to narusza prawo do znaku zastrzeżonego przez Nike International Ltd.

 

(informacja ze strony www.uprp.pl)

Jednym z punktów podania o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy jest wykaz towarów i/lub usług, który sporządza się według Międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług, czyli Klasyfikacji Nicejskiej, z dn. 15 czerwca 1957 roku. Klasyfikacja składa się z 34 klas towarowych i 11 klas usługowych, w których towary i usługi ułożone są w porządku alfabetycznym.

 

Zgłoszenia, w których wykazy towarów i usług, sporządzono z pominięciem nazw towarów i usług znajdujących się w TmClass i zawierające własne propozycje takich określeń, będą wyjaśniane w toku postępowania zgłoszeniowego, co znacznie przedłuży proces rejestracji znaku. Jeżeli towar lub usługa, dla którego zgłaszający chce zarejestrować znak, nie jest wymieniony w zestawieniu towarów i usług klasyfikacji nicejskiej oraz w TmClass, do zaklasyfikowania tego towaru stosuje się kryteria przyjęte w uwagach ogólnych do tej klasyfikacji. 

 

Do czasu wydania decyzji kończącej postępowanie zgłoszeniowe, zgłaszający może dokonywać w zgłoszeniu towarów uzupełnień i poprawek, jednak nie mogą one prowadzić do rozszerzenia wykazu towarów i usług, dla których ten znak został zgłoszony. 

 

Zasadniczo znak towarowy jest chroniony przez okres 10 lat od daty rejestracji wniosku o rejestrację. Rejestracja może zostać przedłużona (także na dziesięć lat) potencjalnie nieskończoną liczbę razy. Natomiast przy braku używania zarejestrowanego znaku towarowego przez określony czas (który może się różnić w zależności od przepisów kraju, w którym znak ten został zgłoszony) konkurencja może wnieść wniosek o jego wygaszenie. W tym względzie, zarówno w Polsce, jak i na poziomie Unii Europejskiej, zgodnie z obowiązującymi przepisami, prawo stanowi, że zarejestrowany znak towarowy musi być przedmiotem faktycznego używania w ciągu pięciu lat od jego rejestracji.

Można, za dodatkową opłatą, złożyć wniosek o przedłużenie rejestracji, w ciągu 6 miesięcy po upływie okresu ochronnego. Termin ten nie podlega przedłużeniu.

Przede wszystkim, aby skutecznie chronić swoją markę, właściciel musi szybko zdać sobie sprawę z tego, że ktoś nieprawnie używa jego znaku. Monitorowanie rynku pod kątem potencjalnych naruszeń jest niezbędnym instrumentem rynkowym, czy to w publikacjach, w Internecie, na targach, w punktach sprzedaży. Ze względu na systemy rejestracyjne kontrolować należy ewentualne późniejsze zgłoszenia kolidujących, późniejszych praw.

 

Rekomendujemy również audyt prawidłowości używania już zarejestrowanych znaków towarowych, ze względu na fakt, iż tylko prawo prawidłowo używane jest faktycznie egzekwowane.

 

Po stwierdzeniu naruszenia, możliwe jest działanie na różne sposoby, w tym wysłanie wezwania do usunięcia naruszenia zanim podejmie się dalsze czynności prawne, co często wiąże się z długim czasem i wysokimi kosztami. Z tego powodu stwarzamy możliwość mediacji (jesteśmy stałymi mediatorami sądowymi w sprawach IP), pomagamy także w negocjacjach, przygotowujemy wszechstronne opinie porównawcze produktów czy oznaczeń.

 

Od lat skutecznie prowadzimy procesy sądowe w zakresie dochodzenia roszczeń z nieuczciwej konkurencji, pomagamy w zbieraniu materiałów do procesów, w tym dowodów, służymy pomocą w opiniach i analizach porównawczych.

Właściciel zarejestrowanego znaku ma prawa, ale również obowiązki.

Używając znaku jego właściciel musi pamiętać o podstawowej funkcji znaku towarowego jaką jest zagwarantowanie konsumentowi, że dany towar lub usługa pochodzą z konkretnego przedsiębiorstwa. Używanie znaku określa art. 154 ustawy precyzując, iż polega ono na: umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub świadczeniu usług pod tym znakiem oraz posługiwaniu się nim w celu reklamy.

Takie, efektywnie posługiwanie się znakiem towarowym jest istotne, gdyż w razie nieużywania znak może zostać wygaszony, a wtedy przejęty przez inne podmioty.

Symbole ®  ™ oraz ℠ narodziły się w Stanach Zjednoczonych i są zwykle używane razem z logo, nazwą firmy lub innym znakiem w celu poinformowania opinii publicznej, że to marka.

 

Symbol ™ pochodzi od słów TradeMark (znak towarowy) wskazuje on na istnienie praw do znaku towarowego w odniesieniu do określonego znaku odróżniającego, niezależnie od tego, czy pochodzi on z faktycznego używania, czy ze złożenia (oczekującego) zgłoszenia znaku towarowego.

 

Symbol ℠ ServiceMark (znak usługowy) używany szczególnie w Stanach Zjednoczonych, ponieważ w Polsce nie mamy takiego rozróżnienia. Oznacza, że podobnie jak w przypadku ™, że dany znak jest marką, ale niekoniecznie zarejestrowaną w urzędzie patentowym.

 

Symbol ® Registered (zarejestrowany) oznacza, że dany znak został zarejestrowany jako znak towarowy w odpowiednim Urzędzie Patentowym w Polsce lub za granicą. Firma posiadająca zarejestrowany znak może, choć nie musi używać tego symbolu. Zabronione jest używanie tego symbolu dla niezarejestrowanych znaków, podlega ono karze grzywny.