Herb ten jest jednym z najstarszych w Polsce, pochodzi z przełomu X wieku i XI wieku. Nazwę tradycja wywodzi od Poraja, syna księcia czeskiego Sławnika i brata świętego Wojciecha, protoplasty tego rodu w Polsce. Miał on przybyć wraz z orszakiem Dąbrówki i osiąść w Wielkopolsce.
„Wszyscy się na to zgadzają, że ten herb z Czech do Polski przyszedł z Porajem, rodzonym bratem św. Wojciecha, biskupa i męczennika, gdy ten Dąbrówkę z innymi panami czeskimi Mieczysławowi, monarsze polskiemu, odprowadziwszy i w tych krajach upodobawszy sobie, tu osiadł (w Wielkopolsce) i godne potomstwo zostawił. Pierwszych zaś początków tego herbu, skąd i komu nadany, trudno zgadnąć.

Według legend herbowych synowie Sławnika mieli w herbie róże, każdy w innym kolorze, byli oni protoplastami pięciu rodów, czterech czeskich i jednego polskiego ze srebrną różą w herbie.

Wśród znanych postaci historycznych, pieczętujących się herbem Poraj są: kronikarz i biskup krakowski Wincenty Kadłubek; sygnatariusz aktu lokacyjnego Poznania, biskup i historyk Bogufał II oraz poeta Adam Mickiewicz.