{"id":5493,"date":"2021-05-11T10:57:08","date_gmt":"2021-05-11T08:57:08","guid":{"rendered":"https:\/\/poraj.com\/?p=5493"},"modified":"2021-11-26T14:16:26","modified_gmt":"2021-11-26T13:16:26","slug":"prawo-autorskie-a-uzytek-edukacyjny","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/poraj.com\/prawo-autorskie-a-uzytek-edukacyjny\/","title":{"rendered":"Prawo autorskie a dozwolony u\u017cytek edukacyjny"},"content":{"rendered":"\r\n
Dozwolony u\u017cytek edukacyjny<\/strong> to potoczna nazwa jednej z postaci\u00a0dozwolonego u\u017cytku publicznego. Zgodnie z art. 27 prawa autorskiego instytucje o\u015bwiatowe mog\u0105 w celach dydaktycznych i do w\u0142asnych bada\u0144 korzysta\u0107 z rozpowszechnionych utwor\u00f3w w oryginale i t\u0142umaczeniu oraz sporz\u0105dza\u0107 w tym celu egzemplarze fragment\u00f3w rozpowszechnionych utwor\u00f3w. Art. 28 okre\u015bla dodatkowe mo\u017cliwo\u015bci dzia\u0142a\u0144 bibliotek, archiw\u00f3w, szk\u00f3\u0142, a art. 29 okre\u015bla granice prawa cytatu.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Zanim om\u00f3wimy mo\u017cliwo\u015bci i ograniczenia dozwolonego u\u017cytku edukacyjnego, u\u015bci\u015blijmy jakie instytucje obejmuje system o\u015bwiaty: oraz podmioty wchodz\u0105ce w sk\u0142ad szkolnictwa wy\u017cszego (ustawa Prawo o szkolnictwie wy\u017cszym):<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n \u017badne inne podmioty, mimo, \u017ce tak\u017ce zajmuj\u0105ce si\u0119 edukacj\u0105, nie maj\u0105 prawa korzystania z instytucji dozwolonego u\u017cytku edukacyjnego, czyli na przyk\u0142ad prywatne firmy lub fundacje oferuj\u0105ce dodatkowe lekcje w ramach zaj\u0119\u0107 szkolnych albo pozaszkolnych, szko\u0142y j\u0119zykowe, biblioteki (poza pedagogicznymi) itd.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Cytuj\u0105c instrukcj\u0119 ministerstwa edukacji: \u201eDopuszczalne jest odtwarzanie utwor\u00f3w muzycznych w ramach organizowanego przez szko\u0142\u0119 k\u00f3\u0142ka tanecznego, wykonywanie utwor\u00f3w muzycznych w ramach zaj\u0119\u0107 ze \u015bpiewu czy pr\u00f3b orkiestry szkolnej\/ch\u00f3ru czy te\u017c wystawienie sztuki przez k\u00f3\u0142ko teatralne. Je\u017celi jednak takie zaj\u0119cia b\u0119d\u0105 prowadzone w budynku szko\u0142y, ale nie przez szko\u0142\u0119 (a np. przez prywatn\u0105 firm\u0119 czy inn\u0105 instytucj\u0119), w\u00f3wczas osoba prowadz\u0105ca takie zaj\u0119cia nie mo\u017ce powo\u0142ywa\u0107 si\u0119 na dozwolony u\u017cytek edukacyjny. W tym zakresie rozstrzygaj\u0105cym jest, kto prowadzi dany rodzaj dzia\u0142a\u0144 edukacyjnych (szko\u0142a czy inny podmiot). Na przepisy dozwolonego u\u017cytku edukacyjnego nie mog\u0105 powo\u0142ywa\u0107 si\u0119 prowadz\u0105ce dzia\u0142alno\u015b\u0107 edukacyjn\u0105 (tj. dzia\u0142alno\u015b\u0107 inn\u0105 ni\u017c prowadzenie szko\u0142y czy plac\u00f3wki w rozumieniu systemu o\u015bwiaty) stowarzyszenia czy fundacje, ani te\u017c podmioty prywatne nie b\u0119d\u0105ce podmiotami systemu o\u015bwiaty (np. firmy szkoleniowe).\u201d<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Ustawa precyzuje, \u017ce plac\u00f3wki o\u015bwiatowe mog\u0105 na potrzeby \u201ezilustrowania tre\u015bci przekazywanych w celach dydaktycznych\u201d wykorzystywa\u0107 utwory chronione prawem autorskim w oryginale i w t\u0142umaczeniu oraz zwielokrotnia\u0107 drobne utwory lub fragmenty wi\u0119kszych utwor\u00f3w. Kiedy b\u0119dzie to na pewno zgodne z prawem? Przede wszystkim musimy sobie odpowiedzie\u0107 na pytanie, czy dany utw\u00f3r jest wykorzystany w celach dydaktycznych oraz na potrzeby zilustrowania przekazywanych tre\u015bci? Je\u015bli odpowied\u017a jest pozytywna to znaczy, \u017ce mo\u017cna z utworu legalnie skorzysta\u0107. W ramach prowadzonych zaj\u0119\u0107 (lekcji, prac domowych, wydarze\u0144 szkolnych) mo\u017cna modyfikowa\u0107 dowolny utw\u00f3r (wiersz, piosenk\u0119, film) nie pytaj\u0105c o zgod\u0119 w\u0142a\u015bciciela praw autorskich, natomiast niedopuszczalne jest rozpowszechnianie ich w jakikolwiek spos\u00f3b poza szko\u0142\u0105 lub uczelni\u0105.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Nauczyciele i uczniowie mog\u0105 te\u017c legalnie kopiowa\u0107 (kserowa\u0107, skanowa\u0107, wysy\u0142a\u0107 mailem, nagrywa\u0107 na pendrive) fragmenty dowolnych utwor\u00f3w (film\u00f3w, ksi\u0105\u017cek, muzyki) swoim uczniom, z zastrze\u017ceniem \u017ce jest to udost\u0119pniane wy\u0142\u0105cznie ograniczonej i identyfikowalnej grupie uczni\u00f3w lub student\u00f3w uczestnicz\u0105cych w zaj\u0119ciach.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Uwaga: Dozwolony u\u017cytek edukacyjny nie pozwala na kopiowanie i udost\u0119pnianie uczniom ca\u0142ych ksi\u0105\u017cek, nawet je\u015bli s\u0105 one udost\u0119pniane fragmentami,\u00a0uzasadnieniem jest tutaj art. 35 ustawy o\u00a0prawie autorskim, zgodnie z\u00a0kt\u00f3rym \u201edozwolony u\u017cytek nie mo\u017ce narusza\u0107 normalnego korzystania z\u00a0utworu lub godzi\u0107 w\u00a0s\u0142uszne interesy tw\u00f3rcy\u201d czyli prawo autora do zarabiania na swoich utworach. Nauczyciel nie mo\u017ce te\u017c wydrukowa\u0107 ca\u0142ej ksi\u0105\u017cki z\u00a0Internetu i rozda\u0107 swoim uczniom. Mo\u017ce natomiast poda\u0107 adres strony z legalnie zamieszczonym tekstem lub na przyk\u0142ad podr\u0119cznikiem. Wtedy ka\u017cdy z uczni\u00f3w b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 z niego skorzysta\u0107 w ramach dozwolonego u\u017cytku osobistego, kt\u00f3ry pozwala na kopiowanie i drukowanie ca\u0142ych utwor\u00f3w do u\u017cytku w\u0142asnego.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Nale\u017cy wi\u0119c pami\u0119ta\u0107, \u017ceby u\u017cycie \u00a0chronionych materia\u0142\u00f3w, by\u0142o wykorzystywane wy\u0142\u0105cznie w celach edukacyjnych, oraz \u017ceby nie rozpowszechnia\u0107 ich poza szko\u0142\u0105 lub uczelni\u0105, szczeg\u00f3lnie mowa tu o publikacjach w Internecie dla szerokiego grona odbiorc\u00f3w, nie ograniczonego do uczni\u00f3w lub student\u00f3w danej plac\u00f3wki edukacyjnej.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Jako uzupe\u0142nienie mo\u017cliwo\u015bci jakie daje dozwolony u\u017cytek w o\u015bwiacie, warto wspomnie\u0107 o art. 35 ustawy o\u00a0prawie autorskim, kt\u00f3ry reguluje kwestie u\u017cycia utwor\u00f3w obj\u0119tych ochron\u0105 podczas\u00a0\u201eceremonii religijnych, imprez szkolnych i\u00a0akademickich lub oficjalnych uroczysto\u015bci pa\u0144stwowych\u201d<\/em>. Artyku\u0142 ten jest obwarowany dwoma warunkami: nieodp\u0142atnie wykonywanie i odtwarzanie rozpowszechnionych utwor\u00f3w, nie mo\u017ce \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 z\u00a0osi\u0105ganiem po\u015brednio lub bezpo\u015brednio \u017cadnych korzy\u015bci maj\u0105tkowych, oraz wyst\u0119puj\u0105cy arty\u015bci wykonawcy nie otrzymuj\u0105 wynagrodzenia. Mo\u017cna wi\u0119c, w ramach wydarze\u0144 szkolnych, zarecytowa\u0107 wiersz, wystawi\u0107 sztuk\u0119 teatraln\u0105, zagra\u0107 na \u017cywo utw\u00f3r muzyczny lub za\u015bpiewa\u0107 piosenk\u0119 i na przyk\u0142ad wy\u015bwietli\u0107 jej tekst.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n Innym sposobem legalnego wykorzystania fragment\u00f3w utworu jest prawo cytatu, ale to temat na osobny artyku\u0142 na naszym blogu.<\/p>\r\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Dozwolony u\u017cytek edukacyjny to potoczna nazwa jednej z postaci\u00a0dozwolonego u\u017cytku publicznego. Zgodnie z art. 27 prawa autorskiego instytucje o\u015bwiatowe mog\u0105 w celach dydaktycznych i do w\u0142asnych bada\u0144 korzysta\u0107 z rozpowszechnionych…<\/p>\n","protected":false},"author":57,"featured_media":5494,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"om_disable_all_campaigns":false,"inline_featured_image":false,"_monsterinsights_skip_tracking":false,"_monsterinsights_sitenote_active":false,"_monsterinsights_sitenote_note":"","_monsterinsights_sitenote_category":0,"footnotes":""},"categories":[333],"tags":[264,266,265],"class_list":["post-5493","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-prawo-autorskie","tag-dozwolony-uzytek-w-edukacji","tag-edukacja-a-prawo-autorskie","tag-prawo-autorskie"],"yoast_head":"\n
Instytucj\u0105 o\u015bwiatow\u0105, w rozumieniu ustawy Prawo o\u015bwiatowe, s\u0105 jednostki organizacyjne takie jak:<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\n\r\n
\r\n
Minister t\u0142umaczy<\/h4>\r\n\r\n\r\n\r\n
Zezwala si\u0119<\/h4>\r\n\r\n\r\n\r\n
Dla mo\u017cliwo\u015bci powo\u0142ania si\u0119 na dozwolony u\u017cytek edukacyjny nie ma znaczenia ani miejsce (w budynku szko\u0142y\/uczelni czy np. na wycieczce szkolnej), ani termin wykorzystania utworu (mo\u017cna korzysta\u0107 z utwor\u00f3w r\u00f3wnie\u017c w ramach zaj\u0119\u0107 pozalekcyjnych), a jedynie spe\u0142niony cel dydaktyczny. Najwa\u017cniejszy jest wi\u0119c kontekst, w kt\u00f3rym wykorzystuje si\u0119 utw\u00f3r chroniony prawem autorskim. Jego wykorzystanie musi by\u0107 uzasadnione tematem prowadzonych zaj\u0119\u0107, czyli na przyk\u0142ad wy\u015bwietlenie uczniom program\u00f3w historycznych lub archiwalnych na lekcjach historii, audycji lub filmu w j\u0119zyku obcym na lekcjach danego j\u0119zyka, czy te\u017c wsp\u00f3lne ogl\u0105danie adaptacji lektury szkolnej na lekcji j\u0119zyka polskiego, nie budz\u0105 \u017cadnych w\u0105tpliwo\u015bci.<\/p>\r\n\r\n\r\n\r\nWydarzenia szkolne<\/h4>\r\n\r\n\r\n\r\n